HISTORIA GR 21 W OSHAWIE
Historia powstania Gr.21 ZPwK w Oshawie sięga roku 1922 kiedy to potrzebawzajemnego pomagania sobie w trudnych warunkach na obczyźnie zrodziły myśl wśród małej początkowo grupki Polaków zamieszkałych w Oshawie by utworzyć fundusz, z którego w razie nieszczęścia i choroby można by udzielać pomocy potrzebującym rodakom. Bezpośrednim powodem powstania tego funduszu była śmierć jednego z Polaków, który zmarł w ciężkich warunkach nie mając środków na leczenie. Józef Halik, Tomasz Starzykowski i Walenty Ściuk zwołali pierwsze zebranie, które odbyło się w domu Stanisława Leśniaka w dniu 22 sierpnia 1922 roku , na którym Starzykowski przedstawił zebranym cele i korzyści jakie mogą osiągnąć Polacy poprzez zorganizowanie się . Na kolejnym zebraniu z udziałem już większej liczby Polaków, 1 września 1922 roku w domu Józefa Mazurkiewicza, Tadeusz Hojak zaproponował utworzenie Towarzystwa Bratniej Pomocy jako kasy chorych. Propozycje wkrótce zrealizowano a pierwszy zarząd stworzyli : Józef Mazurkiewicz, Tadeusz Hojak, Franciszek Bielecki i Andrzej Łokieć. W 1924 na wniosek Władysława Jasińskiego grupę przemianowano na ,,Związek Polaków w Oshawie”. Aby organizację wzmocnić powstała myśl budowy Domu polskiego, który byłby najlepszym symbolem łączności i wspólnej działalności. Na zebraniu w dniu 1 sierpnia 1925 roku w domu Jana Śmigały, ówczesny prezes Tomasz Starzykowski zaproponował rozpoczęcie budowy. Wniosek przyjęto następnie wszyscy członkowie złożyli po $10 jako datek na budowę. Zaakceptowano również projekt pożyczki bezprocentowej od członków, a także kolekty po domach, bez względu na narodowość mieszkańców. W budowie własną pracą pomagali wszyscy członkowie jak również ich małżonki. W dniu 12 października 1926 roku Jozef Halik , Jan Śmigała, Józef Gałka, Tomasz Starzykowski i Tadeusz Hojak otrzymali rządowy "Charter" dla Związku Polaków w Oshawie z prawem organizowania i zakładania grup w prowincji Ontario. Dom Polski na działce przy 219 Olive Ave. w Oshawie, służący za siedzibę Związku, oddano do użytku w sierpniu 1928 roku.
219 Olive Avenue , Oshawa. ON
Jedno z pierwszych zdjęć Związku Polaków w Oshawie.
W tym samym roku rozpoczęła działalność szkoła języka polskiego. Dom służył, jako miejsce zebrań różnych kół zainteresowań jak Koło Teatralne, Klub sportowy, Harcerstwo, otwarto bibliotekę. Również w nim powstały inne grupy związkowe jak z inicjatywy Józefa Lirzewskiego Stowarzyszenie Weteranów Armii Polskiej placówka 136. W roku 1932 w 10-tą rocznice utworzenia Związku Polaków w Oshawie Helena Janowska wraz z innymi Polkami utworzyła Koło Polek w Oshawie.
Była jego pierwszą i długoletnią prezeską. W roku 1943 pomimo, że Związek nieźle prosperował, członkowie doszli do przekonania że praca ich przyniesie większe efekty jeżeli Związek przystąpi do największej organizacji polskiej w Kanadzie, jaką jest Związek Polaków w Kanadzie. Na posiedzeniu w dniu 9 września 1943 roku została podpisana umowa z Zarządem Głównym ZPwK, a po załatwieniu wszelkich formalności prawnych z dniem 1 kwietna 1944 roku Związek Polaków w Oshawie stał się Grupą 2l Związku Polaków w Kanadzie. Pierwszym Prezesem został Wincenty Kołodziej. Należy wspomnieć, że na terenie Oshawy działała już Grupa 16 ZPwK założona 15 lipca 1938 roku. W ciągu swego krótkiego istnienia przechodziła różne koleje losu jednak brak własnego budynku ograniczał pełne rozwinięcie działalności. W 1944 roku członkowie Grupy 16 jednomyślnie zdecydowali, by przyłączyć się do Grupy 21 i na zebraniu uchwalili połączenie obydwu Grup, wybierając wspólny zarząd.
Na zdjęciu pierwszy Zarząd Grupy 21 Związku Polaków w Kanadzie po połączeniu z Grupą 16 Związku Oshawskiego.
Wkrótce utworzono Grono Młodzieży przy Grupie 21.
Koło Polek włożyło olbrzymi wkład w rozwój naszego Związku. Tutaj należy wymienić najbardziej aktywne członkinie jak długoletnia prezeska p. Rozalia Kargul, Weronika Filipowicz, Maria Pacak, Aniela Lasek czy Aniela Białecka. W Hali odbywały się bale, zabawy, występy teatralne oraz wszelkie uroczystości polonijne jak chrzciny, wesela, bankiety. Widać było ożywioną pracę młodzieży i dorosłych. Przez cały czas Grupa wspierała finansowo organizacje polonijne, jak harcerstwo czy klub sportowy , Szkołę Polską, koło Teatralne. Nie szczędzono dotacji dla dzieci ociemniałych w Laskach i inwalidów, na Czerwony Krzyż, na pomoc powodzianom w Polsce, na Fundusz im. Mickiewicza, Fundusz Milenijny, Fundacji Wł .Reymonta, na Szpitale w Polsce, pomoc Polakom na Wschodzie, Solidarności. Ufundowano dzwony do kościoła Św. Jadwigi. Jednym słowem , pomagano wszystkim, którzy zwrócili sie do Grupy 21 ZPwK o pomoc. W owym czasie grupa liczyła 150 członków dlatego dom związkowy był rozbudowywany dwukrotnie, zakupiono także plac u zbiegu ulic Drew i Olive Ave. , który do dziś służy jako główny parking. Rozkwit Grupy trwał do roku 1966,gdy kierownictwo w Grupie spoczywało w rekach ludzi kompetentnych jak prezesów K. Sękalskiego i Z. Karolaka.W latach 1969 do 1975 stopniowo spada aktywność Grupy 21, zwłaszcza maleje liczba członków. Grupa boryka sie z trudnościami finansowymi, niemniej jednak pełne zrozumienie najbardziejoddanych członków i ich pomoc w zasilaniu kasy doprowadziły do przetrwania trudnego okresu.Powoli wraca ożywienie działalności grupy.Nurtującą sprawą Grupy od wielu lat było posiadanie sztandaru, symbolu organizacji. W dniu 4 czerwca 1982 roku, na specjalnym zebraniu Zarządu Grupy i Koła Polek, zwołanym przez ówczesnego Prezesa Franciszka Pyrę wybrano Komitet Fundacji Sztandaru. Przewodniczącym został Stanisław Lasek a zastępcą Julian Dobranowski - Prezes ZG ZPwK. Natychmiast przystąpiono do realizacji projektu zlecając wykonanie sztandaru siostrom zakonnym w Warszawie. W lutym 1986 roku Julian Dobranowski przywiózł sztandar z Polski.
Członkowie brali aktywny udział w pracach organizacji polonijnych Oshawy, oraz na szczeblu władz naczelnych. A oto nazwiska niektórych, którzy na przestrzeni dziesiątek lat poprzez przynależność do Gr. 21 poświęcili swój czas i włożyli wiele pracy co zaowocowało wieloma tradycjami, o których mowa będzie w dalszej części.
Prezesi Grupy W. Mazur, H. Jordan, P. Grand, W. Gierucki, F. Polak, W. Kołodziej, A. Popek, Z. Anczarski, Jan Bajorek i inni.
Józef Babiarz pełnił wiele funkcji, był również prezesem.
Julian Dobranowski udzielał sie w organizacji harcerskiej, Komitecie Parafialnym, Komitecie Budowy Kościoła Św. Jadwigi a w Zarządzie Głównym ZPwK był założycielem i pierwszym Prezesem Fundacji Władysława Reymonta.
Jan Gorycki był długoletnim sekretarzem protokółowym Grupy, kuratorem Fundacji im. Władysława Reymonta, 5 lat członkiem dyrekcji prasowej wydawnictwa ,,Związkowiec”, był również przedstawicielem prasowym na Dystrykt Oshawa.
Franciszek Pyra był długoletnim prezesem, każdą wolną chwilę poświęcał na konserwację Domu Związkowego. Za jego kadencji powołano Komitet Fundacji Sztandaru Gr.21.
Jan Moskalik był trzykrotnie wybrany na Prezesa Grupy. Swoim zaangażowaniem przyczynił się do przebudowy wnętrza budynku.
Stanisław Lasek od chwili wstąpienia w szeregi ZpwK aktywnie pracuje dla dobra i rozwoju całej Polonii w Oshawie. Był przewodniczącym Koła Przyjaciół Harcerstwa, przewodniczącym Komitetu parafialnego, Sekretarzem Komitetu Koordynacyjnego Polonii Oshawskiej. Przez szereg kadencji był sekretarzem Dyrekcji prasowej "Związkowca", Przewodniczącym Głównej Komisji Rewizyjnej ZPwK, organizatorem generalnym Zarządu Głównego ZPwK , Przewodniczącym Dyrekcji Prasowej "Związkowca", prezesem Grupy , członkiem Kongresu Polonii Kanadyjskiej okręg Oshawa , kuratorem Fundacji Reymonta oraz pełnił wiele innych funkcji w Polonii . Do dzisiaj aktywnie uczestniczy w działalności Gr. 21 jak również w Stowarzyszeniu Weteranów Armii Polskiej im. Generała Władysława Sikorskiego w Oshawie.
Jozef Czajkowski był również aktywnym działaczem Polonii, pełnił szereg funkcji w różnych organizacjach. Był v-ce prezesem Grupy 21. Jako harcmistrz aktywnie brał udział w patriotycznym wychowaniu dzieci i młodzoeży harcerskiej, prezes SWAP im. Gen. Sikorskiego w Oshawie. Długoletni przewodniczący Kongresu Polonii Kanadyjskiej okręg Oshawa, członek Komitetu parafialnego.
Mieczysław Pyra wywodzący się z solidarnościowej emigracji od chwili wstąpienia w szeregi Grupy 21 aktywnie pracuje dla jej rozwoju i umocnienia. Pełnił funkcję Generalnego Organizatora ZG ZPwK, był członkiem Dyrekcji Prasowej wydawnictwa "Związkowiec", kuratorem Fundacji Władysława Reymonta. Przez dwie kadencje pełnił funkcję Prezesa Grupy 21 ZPwK.
Eugeniusz Szewczyk, prezes Grupy, dobry gospodarz majątku Grupy. Za Jego kadencji wymieniono dach na budynku, wstawiono nowe okna instalację alarmową, odmalowano górną część hali.
Romuald Stankiewicz, członek grupy od ponad 50-ciu lat, wielokrotnie pełnił funkcję prezesa , v-ce prezesa oraz inne funkcje. Bardzo zasłużony w pracach społecznych dla Związku.
Stanisław Jańczak wywodzący się z nowej emigracji, w roku 1990 pełnił funkcje v-ce Prezesa, a w roku 1991 , 1996, 1997, 2004 i 2005 Prezesa Grupy. W czasie Jego kadencji bardzo aktywnie pracuje cala Grupa. Członkowie przeprowadzają kapitalny remont sali dolnej, zakładając nową sieć elektryczną z
klimatyzacją całego budynku. Praca ta pochłonęła wszystkie fundusze Grupy i dlatego zaszła konieczność zaciągnięcia pożyczki, której bezprocentowo udzielił członek Jarosław Pacak.
Barbara Słomińska była prezeską Koła Polek przy Grupie 21 ZpwK. Poświęcała dużo czasu na prace społeczne, pełniła funkcję przewodniczącej Koła Przyjaciół Harcerstwa, brała udział w pracach Komitetu Kongresu Polonii Kanadyjskiej okręgu Oshawa. Funkcję prezesek pełniły również: Rozalia Kargul, M. Hejna, L. Stankiewicz, Stefania Pyra, Helena Krajewska, Maria Mysza, Anna Staniewicz oraz Teresa Stefańska. Od roku 2007 Koło Polek zostało wchłonięte przez grupę i od tej pory działalność pań jest firmowana jako ogólna działalność Gr. 21 ZPwK.
Władysław Łakomy długoletni sekretarz finansowy grupy, sumienny i dokładny. Członek Związku od 1992 roku
Bolesław Wojdyło długoletni gospodarz, organizator imprez , pełnił funkcję v-ce prezesa. Przyjeżdża na halę na każde zawołanie, członek od 1988 roku.
Jan Zubrzycki najbarwniejsza postać Gr.21 w ostatnich latach. Wielokrotny prezes , v-ce prezes, sekretarz, organizator. Aktualnie pełni funkcję prezesa od 2006 roku. W tym czasie nasz Dom Związkowy przeszedł prawdziwy renesans. Górna część hali została pomalowana i otrzymała nowy wystrój, odnowiono podłogę, wymieniono wszystkie krzesła na nowe- wygodniejsze, przebudowano schody przed halą, wymieniono dwa piece grzewcze po bardzo okazyjnej cenie, wymieniono również piec w kuchni i ostatnio zainstalowano olbrzymi zamrażalnik tzw. Walk In freezer co bardzo usprawni pracę pań w kuchni. W najbliższej przyszłości na październik tego roku, zaplanowano wymianę pokrycia dachu. Od 2007 roku działa strona internetowa naszej Grupy: www.zpwk-gr21.ca
Od 60 lat Grupa 21 organizuje doroczny bal ,,Miss Polonia Oshawa”. To święto młodzieży zapewnia organizatorom olbrzymią frekwencję . Z tego powodu bal początkowo odbywający się w Domu Związkowym został przeniesiony do Hali weteranów by móc pomieścić wszystkich chętnych. Kandydatki prezentują przed publicznością nie tylko swe wdzięki i urodę ale również opowiadają o związkach z kulturą polską poprzez uczęszczanie do sobotniej i średniej szkoły języka polskiego, poprzez przynależność do polonijnych organizacji młodzieżowych jak również kultywowanie w domach rodzinnych tradycji polskich.
Prezentacja odbywa się w języku polskim i angielskim. Każda finalistka bierze udział w konkursie „Miss Fiesta” miasta Oshawy a następnie w konkursie ,,Miss Polonii Kanadyjskiej”. Kilka razy przedstawicielki Oshawy sięgnęły po koronę Miss Polonii Kanady a to w roku 1981 Jackline Kowal – również zdobyła tytuł Miss Fiesta Oshawa, 1990 Monika Bodurka , 1997 Agnieszka Łabędź i Amanda Wudarzewska w 2004 roku.Bardzo znaczącym wydarzeniem było zorganizowanie w roku 1999 balu ,,Reunion Miss Polonia”. Na bal zaproszono wszystkie panie , które w przeszłości zostały wybrane jako najpiękniejsze dziewczyny Oshawy. Organizator i równocześnie prezes Grupy 21 Jan Zubrzycki dziękując paniom za przybycie podkreślił, że są żywą historią Związku Polaków w Oshawie. Zawszewielkim wsparciem finansowym przy organizowaniu Balu Miss Polonia Oshawa służą długoletni członkowie pani Maria Pacak oraz państwo Vera i Antoni Kowalowie.
Każdego roku w połowie czerwca na terenie Oshawy odbywa sie fiesta. Jest to impreza trwająca cały tydzień, w której biorą udział wszystkie grupy etniczne naszego miasta. Rozpoczyna się na ,,Dzień ojca” paradą grup etnicznych i zaraz po niej odbywającym się koncertem w Memorial Park. Grupa 21 bierze udział w corocznej fieście.Podczas tego tygodnia w budynku Związkowym zwanym ,,Pawilonem Poznań” prowadzona jest wyprzedaż dań polskich a swoje umiejętności prezentuje polonijny zespół folklorystyczny „Tatry” z Oshawy.
Nasze członkinie przygotowują polskie potrawy na takim poziomie by ich smak zadowolił mieszkańców Oshawy odwiedzających nasz pawilon co w ostatnich kilku latach udaje im się doskonale gdyż z roku na rok przybywa smakoszy i to nie tylko podczas fiesty ale również w cotygodniowej sprzedaży jaką nasze panie z powodzeniem prowadzą przez cały rok. Przy okazji należy wspomnieć o ogromnym zaangażowaniu podczas fiesty naszej związkowej młodzieży, która poświęcając swój czas stara się by jak najlepiej obsłużyć naszych gości. Są to Gosia Zubrzycka, Weronika Lechowicz, Kuba Słomiński i Arek Zubrzycki. Podczas fiesty czynny jest również bar gdzie dyżur pełnią inni członkowie grupy, natomiast przygotowaniem baru i potem jego uzupełnianiem zajmuje się pan Bolek Wojdyło. Natomiast Pani Aniela Lasek poświęca zawsze dużo czasu przed fiestą by załatwić wszystkie formalności konieczne do uczestnictwa w tej imprezie.
Zespół "Tatry" w czasie występu na naszej hali.
Goście z innych grup etnicznych Oshawy podczas występu zespołu Tatry
Pani Helena Ciosk w Komitecie Wielokulturowym Oshawy
Przedstawiciele naszej grupy są zapraszani na różne imprezy organizowane przez bratnie organizacje, znaczące rocznice jak również obchody Świąt Narodowych. W tych obchodach reprezentuje nas Poczet Sztandarowy.
90 lat istnienia naszej grupy to prawie cztery pokolenia. Teraz kiedy nasza Ojczyzna jest wolna i kiedy kontakt z rodzinami i bliskimi w kraju nie stwarza żadnych problemów, kiedy możliwe są wizyty z jednej i drugiej strony, przynależność do Związku Polaków już nie jest atrakcją. I choć od czasu do czasu ktoś do nas dołącza to liczba członków nie jest imponująca. Mimo napływu tzw. Emigracji post solidarnościowej wielu nowych członków po pewnym czasie
zrezygnowało z przynależności do Grupy. W sytuacji kiedy według Statutu ZG Związku Polaków w Kanadzie nasz Dom Związkowy jako nieruchomość nie należy już do nas a możemy go tylko użytkować wielu pozostało i chcą dalej wspomagać Grupę 21. By nie dopuścić do ruiny budynku konieczna jest renowacja dachu, która pochłonie wszystkie fundusze jakie Grupa na dzień dzisiejszy posiada. I znów historia się powtarza, by po remoncie , który rozpocznie się w następnym miesiącu nasze konto nie świeciło pustkami, będziemy, jak to czynili nasi poprzednicy, prosić członków o indywidualne pożyczki. Miejmy nadzieję, że szybko uda się je spłacić dzięki naprawdę doskonale prosperującej kuchni i prowadzonej przez nasze członkinie sprzedaży polskich dań. Mimo wielu przeciwności będziemy dalej kontynuować działalność i kierować naszą pracę dla podtrzymania narodowej kultury i tradycji dla dobra Polonii, Oshawy , Kanady i Polski.
ZARZĄDY GRUPY 21 ZPwK
Prezesi od 1922 do 1945 : Józef Mazurkiewicz(1922), Tomasz Starzykowski(1922), Piotr Grzesik(1927), Marian Butkowski(1928), Florian Merynger(1930)Józef Halik(1932-1935), Marcin Butkowski(1935), Gracjan Janowski(1936-1938), Józef Halik(1938), Wincenty Kołodziej(1939), Józef Halik(1940-1944), Wincenty Kołodziej(1944-45)
V-ce Prezesi od 1922 do 1945 :
Piotr Grzesik, Tadeusz Hojak, Marcin Bukowski, Andrzej Pietrzyk, Antoni Domagała, Karol Wróbel i Józef Misztak.
Skarbnicy od 1922 do 1945:
Andrzej Łokieć, Bielecki, Tadeusz Hojak, Władysław Jasiński, Józef Mazurkiewicz, Franciszek Piontek, Józef Gierada, Jan Rospond, Stanisław Mroczkowski, Jan Pasek, Antoni Baczyk, Józef Liżewski, Antoni Jakacki.
Sekretarze finansowi od 1922 do 1945 :
Józef Gierada, Stefan Szymański, Józef Kosakowski, Józef Liżewski, Gracjan Janowski, Franciszek Polak, Aleksander Sobański, Antoni Gwóźdź, Antoni Bączyk, Franciszek Żak.
Jan Zubrzycki pozostaje na stanowisku Prezesa do chwili obecnej czyli roku 2017.
Bilesław Wojdyło od 2013 roku do dziś pełni funkcję V-ce Prezesa.
Jakub Słomiński również do dziś pełni funkcję Sekretarza Protokolarnego.
Władysław Łakomy nieprzerwanie od roku 2006 do dziś pełni funkję Sekretarza Finansowego.
Gr.21 ZPwK rok 1983
Zarząd Gr. 21 w Oshawie , rok 2017.
Od lewej: Władysław Łakomy - sekr. fin., Jan Zubrzycki - prezes, Jakub Słomiński - sekr. prot.
Członkowie Gr. 21 , rok 2017